U finansijskom svijetu pojam „trade finance“ ili doslovice prevedeno „finansiranje trgovine“ obuhvata široki spektar finansijskih proizvoda i usluga koji imaju za cilj obezbjeđivanje dodatne likvidnosti svim učesnicima u lancu od proizvođača do krajnjeg kupca, ili smanjenje poslovnih rizika.

Najčešće korišćeni proizvodi su:

– Krediti za obrtni kapital i likvidnost
– Bankarske garancije (garancije za odloženo plaćanje obaveza ili plative garancije, garancije za povraćaj avansa ili avansne garancije, garancije za dobro izvršenje ugovora ili činidbene garancije i dr.)
– Akreditivi i stand-by akreditivi
– Dokumentarni inkaso
– Faktoring i forfeting

Primarna namjena faktoringa kao usluge je obezbjeđivanje dodatne likvidnosti kompanijama kroz otkup potraživanja (faktura) ili kroz plaćanje obaveza prema dobavljačima. Po pravilu mogu se otkupljivati postojeća nedospjela djelimična ili ukupna potraživanja, ili buduća djelimična ili ukupna potraživanja. Ako je predmet faktoringa plaćanje obaveza prema dobavljačima, obaveze koje se plaćaju takođe moraju biti nedospjele i mogu biti djelimične i ukupne. Potraživanja i obaveze koje su predmet faktoringa ne smiju imati ročnost dužu od 12 mjeseci.

U svakom faktoring poslu postoje najmanje 3 učesnika, prodavac, kupac i banka ili faktoring društvo koje pruža faktoring usluge koje se često skraćeno označava kao faktor. Kupac ili prodavac mogu biti i pravna i fizička lica.

Kupac i prodavac stupaju u poslovni odnos čiji je predmet prodaja roba ili pružanje usluga. Prodavac fakturiše robu ili usluge kupcu sa naznačenim rokom plaćanja. Da bi skratio period čekanja naplate, prodavac se odlučuje da proda fakturu faktoru. Faktor nakon analize predmeta faktoringa i učesnika u poslu odlučuje da otkupi fakturu. Prodavac i faktor zaključuju ugovor o faktoringu, faktor preuzima potraživanje i isplaćuje prodavcu vrijednost fakture umanjenu za cijenu usluga faktoringa. Nakon isteka roka naznačenog na fakturi, kupac plaća dospjele obaveze faktoru.

Postoji nekoliko podjela i vrsta faktoringa:

– Domaći i međunarodni faktoring
– Faktoring sa pravom regresa i faktoring bez prava regresa
– Obrnuti faktoring

Domaći faktoring se odnosi na sve faktoring poslove kada su i kupac i prodavac rezidenti iste zemlje.

Međunarodni faktoring se odnosi na poslove kada su ili kupac ili prodavac iz različitih zemalja.

Faktoring sa pravom regresa je vrsta faktoringa gdje prodavac garantuje faktoru za naplativost fakture odnosno potraživanja.

Faktoring bez prava regresa je vrsta faktoringa gdje kompletan rizik naplate preuzima faktor.

Obrnuti faktoring je vrsta faktoringa putem kojeg se vrši plaćanje obaveza prema dobavljačima.

Faktoring usluge za kompanije nose određene prednosti, a neke su:

– Brzo dostupan novac jer faktoringom Vaša potraživanja pretvarate u novac. Takođe se Vaša kreditna sposobnost i kreditni limiti kod banaka neće umanjiti
– Mogućnost dobijanja sredstava nezavisno od kreditne sposobnosti jer faktoring predstavlja prodaju imovine (aktive), a ne kreditno zaduženje
– Ušteda ljudskih resursa i vremena na praćenju naplate potraživanja jer prenosom potraživanja ta obaveza prelazi na faktora