Crnogorski turistički sektor, sa svojih 183 km obale i pet UNESCO-ovih lokaliteta, generisao je 86.9% prihoda od stranih posjetilaca u 2022. godini, što ukazuje na visoku zavisnost od sezonskih tokova gotovine.
Upravo ovaj sezonski karakter stvara operativne izazove: preduzeća moraju da finansiraju pripreme (nabavku opreme, plaćanje dobavljača, adaptaciju kapaciteta) mjesecima prije početka sezone, dok su prilivi koncentrisani u periodu jun – septembar.
Faktoring, kao mehanizam anticipiranja budućih potraživanja, omogućava turističkim biznisima da preuzmu kontrolu nad vremenskim jazom između troškova i prihoda, istovremeno ostvarujući popuste koji se mogu kretati i od 5 do 10% ili više, kroz avansna plaćanja dobavljačima i izvođačima radova. Analiza u nastavku pokazuje kako kombinacija strateškog finansijskog planiranja i optimizacije lanca snabdjevanja može povećati neto profitne marže i od 2 do 4 procentna poena, čak i u uslovima prosječne hotelske marže od 10 do 30%.
Ekonomski kontekst turističkog sektora u Crnoj Gori
Struktura prihoda i operativni troškovi
Prema podacima Svjetskog savjeta za putovanja i turizam (WTTC), direktni doprinos turizma BDP-u Crne Gore iznosio je 1.1 milijardi evra u 2022., sa stopom rasta od 4.3% godišnje do 2033. Ključni segmenti turističke ponude su naravno smještajni kapaciteti (50.8% ukupnog doprinosa), usluge ugostiteljstva (17.6%) i prijevoz i turističke agencije (31.6%)
Za usluge smještaja, pretpostavimo da prosječni troškovi renoviranja po sobi variraju od 190€/m² za 3 zvjezdice do 550€/m² za luksuzne objekte. Investicioni ciklus turističke sezone uključuje:
- Pripremnu fazu (januar–april): Nabavka robe, renoviranje, obuka osoblja – troškovi do 40% godišnjeg budžeta.
- Sezonsku fazu (maj–oktobar): Koncentracija 85% prihoda.
- Postsezonsku fazu (novembar–decembar): Održavanje i planiranje – 15% troškova.
Sezonska dinamika i tokovi gotovine
Iako formalna sezona traje od aprila do oktobra, realni period profitabilnosti sužen je na najviše 95 dana (1. jun – 5. septembar) kada hoteli postižu oko 80% popunjenosti. To znači da se finansijski “mrtvi period” javlja u martu/aprilu, što je ujedno i vrijeme kada se plaća dobavljačima za građevinske materijale i radove, za nadogradnje ili investiciono održavanje. U takvim uslovima, faktoring je rješenje za avansno plaćanje dobavljačima (5–10% popusta na materijale) ili finansiranje zarada zaposlenih (koje ne možete zaposliti u julu, potrebno ih je angažovati prije početka sezone, što može biti i 30 do 45 dana prije prijema sredstava od tur – operatera).
Mehanizam faktoringa u optimizaciji marži
Mehanizam faktoringa u optimizaciji marži
Struktura transakcije kada je uključen faktoring može se opisati na sledeći način:
- Imate ugovor sa tur – operaterom sa rokom plaćanja od 60 dana;
- Prodajete potraživanja u iznosu od 100.000 eura faktoring kompaniji, kroz klasični faktoring, uz kamatnu stopu od 1,3% mjesečno i jednokratnu naknadu od 0,20% + pdv.
- Ostvarujete instant priliv u vrijednosti fakture umanjen za trošak kamate i naknade od 2.842 eura.
- Na računu isti dan imate 97.158 eura i nastavljate poslovanje sa obezbijeđenom likvidnošću, a faktoring kompanija čeka na naplatu od tur-operatera.
Kako to izgleda u praksi, i koje još opcije faktoringa mogu biti dobro rešenje u turizmu, analiziraćemo u narednoj objavi. Zato, pratite nas redovno ovdje, ili na našim nalozima na LinkedIn, Instagram i Facebook.
